Jan Makkes

De kunstschilder Jan Wilhelm Makkes werd als tweede kind binnen het gezin in 1935 te Amsterdam geboren. Kort nadien verhuisde het gezin naar Santpoort. Zijn vader was decoratieschilder en reclametekenaar. Op school was Jan een lastige een rebelse leerling. Uiteindelijk besloot hij naar de Kunstnijverheidsschool in Amsterdam te gaan. Hij hield het hier niet lang uit. Zijn opleiding kreeg hij in het Rijksmuseum, waar hij zonder toelatingsexamen, op basis van zijn goedgevulde map met tekeningen werd toegelaten. Hier kreeg hij les van Jan van Tongeren een ouderwetse degelijke leermeester voor wie hij veel bewondering had. Vervolgens werd hij toegelaten tot de Rijksacademie voor Beeldende Kunst. Hier lag hij voortdurend overhoop met zijn leraren Roling en Wiechers. De tijd was gekomen om zelf verder zijn weg te zoeken.

In de 50er jaren maakte Jan Makkes studie reizen naar Frankrijk en Engeland. met succes organiseerde hij in Santpoort zijn eerste verkooptentoonstellingen, waar hij zijn werk goed verkocht. Hij ontwikkelde een moderne stijl; snel, soms bijna driftig geschilderd, tegelijkertijd zuiver uitgewerkt en sfeerrijk, met heldere kleuren, modern maar warm.

Jan Makkes en Van Gogh
Jan Makkes voelde zich met Vincent van Gogh sterk verbonden. Hij bewonderde het werk van die kunstenaar mateloos. Qua karakter voelde hij punten van overeenkomst. “Van Gogh schilderde het licht” aldus Makkes. Dramatiek, dynamiek en gevoeligheid stralen uit zijn werk. Ik hoop altijd dat mensen dat ook in mijn werk ontdekken. In ieder geval is dat wat ik probeer over te brengen op het doek: licht, kleur, dramatiek en dynamiek. De reis die Makkes maakte langs de plaatsen waar Van Gogh had gewerkt was voor hem een soort pelgrimsreis.

De kunstenaar Makkes
Het kunstenaarsschap van Makkes heeft vele facetten. Een groter contrast bijvoorbeeld dan tussen zijn industrietekeningen en zijn uitbundige bloemstukken en landschappen is welhaast niet mogelijk. Makkes gebruikte veel agressieve kleuren, veel rood, zijn penseel vloog over het doek, van linksonder naar rechtsboven. Toch bracht hij uiteindelijk harmonie in zijn werk. Alle uitbundigheid bleef binnen de grenzen van de compositie. Makkes was geen droge schilder, hij gebruikte ontzettend veel verf om in de slotfase met het palletmes de finishing touch aan te brengen.

De industriële periode
In de jaren 50 begon de dynamische wederopbouw van Nederland grootse vormen aan te nemen. Wegen, tunnels, bruggen, kanalen, sluizen en viaducten werden gebouwd. Schilder-tekenaar Eppo Doeve spoorde Makkes aan om de bouw van de Velsertunnel onder het Noordzeekanaal in tekening vast te leggen. Dat werd de aanzet voor vele tekeningen en schilderijen die Makkes in de daaropvolgende jaren maakte van weg- en waterbouw, inclusief de Deltawerken. Zijn tekeningen vonden hun weg naar vele dag- en weekbladen. Schilderijen van werken in aanbouw vindt men terug in veel directiekamers van kantoren en fabrieken.

Wintertijd
Makkes had een voorliefde die moeilijk te rijmen viel met zijn voorliefde voor kleurrijke landschappen en bloemstillevens; hij hield het meest van sneeuw. Een landschap was voor hem op zij mooist als het door een dikke witte deken was toegedekt. Als het ongerept onder zware grijze luchten tot minimale contouren was teruggebracht. Een voorliefde die hij al uit zijn prille jeugd herinnerde: het hoogtepunt van het jaar was altijd weer de dag waarop het begon te sneeuwen.

In de familie Makkes wordt nog altijd de anekdote verteld over moeder Makkes die haar zevenjarige spruit bij een psychiater bracht omdat hij op een nacht het hele gezin wakker maakte door enthousiast te roepen “het sneeuwt”, In augustus…..

Info: lexicon Pieter A. Scheen, RKD