Hendrik de Laat

De kunstschilder Hendrik de Laat was een Nederlands kunstschilder en graficus die woonde en werkte in Noord-Brabant. Hendricus Antonius Josephus Maria de Laat werd geboren op 2 januari 1900 te ‘s-Hertogenbosch als zoon van Gerardus Johannes Maria de Laat (1866-1917), een begaafd huis- en decoratieschilder en Maria Elisabeth Pierson (1869-1942) . Hendrik de Laat volgde reeds op 11-jarige leeftijd de avondcursus van Frans Kops (1873-1951) aan de Koninklijke School (later KTA) te ‘s-Hertogenbosch. Hij volgde van 1915-1917 aan deze school parttime opleidingen tekenen en schilderen bij Barend Bouwmeester (1843-1920), genoemde Frans Kops, Piet Slager jr. (1871-1931) en André Verhorst (1889-1977). Op 16-jarige leeftijd haalde hij er twee eerste prijzen; een voor tekenen en een voor schilderen. In 1917 stierf zijn vader op 51-jarige leeftijd waardoor hij kostwinner werd voor zijn moeder en zus en er van verdere studie voorlopig niets terecht kwam. Toch werd al op 24 september 1921 zijn eerste tentoonstelling geopend met veel lovende kritieken.

In 1922 volgde hij privé-lessen in tekenen en schilderen bij Frans Slager (1876-1953), de jongere broer van de hierboven genoemde Piet Slager. En in datzelfde jaar cursussen bij Ir. Julien Dony (1865-1949) die hem een uitgesproken voorkeur bijbracht voor allerlei architecturale aspecten die hij later veelvuldig wist toe te passen.

Vanaf 1924 begon hij als etser na een toevallige ontmoeting met de kunstenaar Constant Nefkens (1887-1929) die hem voor 10 gulden een kleine etspers te koop aanbood. Het zou zijn hele verdere leven voor een groot deel bepalen. Er valt slechts een gissing te maken van het aantal door hem vervaardigde etsplaten en de daarvan gemaakte afdrukken.

Toch bleef hij ook tekenen, aquarelleren en schilderen. Hij werkte veel in zijn geboortestad maar ook in de provincie Noord-Brabant en verder in het land. En enkele malen ook daarbuiten. Zijn voorliefde ging daarbij uit in het afbeelden van stads- en dorpsgezichten die later vaak helaas zouden verdwijnen of ingrijpend veranderen. Hij werd zo derhalve ook een documentair kunstenaar. Zijn werkstijl had de kenmerken van de schilders van de Haagse School die hij zeer bewonderde. Grote affiniteit had hij met Johannes Bosboom, Paul Gabriel en Anton Mauve. Vanaf 1935 krijgt het vastleggen van voornamelijk protestantse kerkinterieurs zijn grote aandacht.

Op 13 augustus 1931 trouwt Hendrik de Laat met Marie Kloppenburg (1902-1984) Uit dit huwelijk werden zeven kinderen geboren. In 1935 vestigde hij zich met Toonkamers in het grote pand aan de Vughterdijk nr. 18, later gewijzigd in Vughterstraat 162. In dit pand bevindt zich nog steeds de Kunsthandel Hendrik de Laat.

Van 1935-1940 was hij kunstrecensent aan (de voorloper van) het Brabants Dagblad. Uit deze periode stamt ook zijn artistieke samenwerking met de (Limburgse) schilder Jhr. Rob Graafland, docent te Amsterdam en destijds wonende te Vught.

Ter gelegenheid van zijn 70e verjaardag krijgt hij een ere-tentoonstelling in het pand “De Moriaan” te ‘s-Hertogenbosch en wordt hem de zilveren Jeroen Boschpenning uitgereikt. Eind 1974 verhuist hij met zijn vrouw naar de 10e verdieping van serviceflat “de Pettelaer” tegenover het provinciehuis, vanwaaruit hij kon uitkijken naar zijn geliefde stad en haar omgeving. Van werken kwam echter toen nauwelijks iets meer.

Kort na zijn nog gezond en vitaal gevierde 80e verjaardag in zijn vroegere huis aan de Vughterstraat, overleed hij vrij onverwacht op 22 april 1980. De uitvaart vond plaats vanuit de St-Jan die hij zo vaak vanbuiten en vanbinnen had vereeuwigd.

Begin december 1983 heeft de familie de schetsen en voorstudies die werden aangetroffen in zijn atelier (in totaal ca. 1700 stuks) in langdurige bruikleen afgestaan aan het Stadsarchief van ‘s-Hertogenbosch.

Uitgaven:
Hendrik de Laat 80 jaar (Jan Schellekens, Annemie Mac Gillavry, Henk de Laat), Kunsthandel Hendrik de Laat. ‘s-Hertogenbosch 1979
Hendrik de Laat, graficus uit Brabant (F.J.M. van de Ven), Moneta. Rotterdam 1987
Met de tekenstift geboren. Hendrik de Laat, een Bossche kunstenaar 1900-1980 (Theo Hoogbergen), Het Bossche Prentenmuseum. ‘s-Hertogenbosch 2004

Bronvermelding: Wikipedia

Info: Scheen, Benezit, RKD