Anton Smeerdijk

Kortenhoef 1885 – 1965 Kortenhoef, Holland

De kunschilder Anton Smeerdijk toonde als telg van een ‘s-gravelandse wasserijfamilie al vroeg kunstzinnige aanleg. In de zondagsdienst van de hervormde kerk maakt hij als kind al schetsjes van het interieur tijdens een kerkdienst, die hij later uitwerkte tot een rembrandtiek schilderij. Hij mocht naar de Rijksacademie in Amsterdam, waar hij als zovele anderen studeerde onder de professoren Allebé, Dake en Van de Waay. Studiegenoten van hem waren de latere ‘modernen’ Jan Sluyters en Leo Gestel. Zijn vroege werk laat zien dat hij diep onder de indruk was van de Haagse School. Bekend is zijn werk: “Winter in Kortenhoef”, wat duidelijk is geïnspireerd op werk van Floris Vester en Victor Bauffe. De stemming van een winterse namiddag is prachtig uitgedrukt, het dikke pak sneeuw is bijna tastbaar. De duidelijke omtrekken van huizen, bruggetje, lantaarnpaal en figuurtje verraden echter zijn vormvastheid, die hij ook later maar moeilijk kan loslaten. Hoewel Smeerdijk op tentoonstellingen in Amsterdam al in 1910 kennis had kunnen nemen van het Luminisme, het lichtschilderen, gingen zijn ogen pas open voor de moderne Frans geörienteerde kunst in 1913. Tijdens zijn eerste studiereis naar Frankrijk, naar Parijs en langs de Loire, zag hij voor het eerst zelf het overweldigende licht en verwerkte dat in een reeks stralende studies. “De Loire bij Sancerre”, een groot doek dat in 1914 tentoongesteld werd in het Stedelijk Museum, werd onmiddelijk aangekocht door verzamelaar Regnault. Het was ook het jaar van experimenteren: hij stortte zich op het Pointillisme, de van origine Franse stippeltechniek. Zo schildert hij een tafereel van arbeiders, die met een dik touw over de schouder een boot in de vaart voorttrekken.
Smeerdijk had het reizen goed te pakken: in 1922 maakte hij een lange reis naar Duitsland, Oostenrijk en Italië. Drie jaar later zocht hij het heldere licht op aan de Franse Riviera. Zijn zuidelijke reizen zijn debet aan de bijzondere kleuren van deze schilderijen: de lucht wordt turqoise, de huizen zalmkleurig en de schaduwpartijen blauw-lila. Dat is ook te zien bij de dorpsgezichten die hij weer thuis, van zijn eigen omgeving maakte.

Tentoonstellingen heeft hij over de hele wereld: van Barcelona tot Indonesië. Thuis, in zijn door Wouter Hamdorff ontworpen woning
“De Gaard”, exposeert hij in eigen atelier in de maand augustus. Smeerdijk is veelzijdig: landschappen, dorps- en stadsgezichten, bloemstillevens en portretten, hij heeft het allemaal gemaakt. Regelmatig zag men hem, keurig als een heer gekleed, met zijn veldezel in het weiland. Plein Air schilderen deed hij vaak.
Naarmate de jaren verstrijken, verdwijnt echter de flair waarmee hij in zijn jonge jaren zijn doeken opzette. Zijn dorpsgezichten worden wat stijfjes, de polderlandschapjes die hij in grote series produceert, wat té vlot van opzet. Zijn kleurgebruik wordt harder. De gote productie gaat door tot zijn dood op 83-jarige leeftijd.

Bronvermelding: “De onvergankelijke kijk op Kortenhoef” van drs Carole Denninger.

Info: Scheen, Benezit